توانایی های ذهنی در ورزش والیبال

توانایی های ذهنی در ورزش والیبال

به چه دلیل است که انسان ها توانایی احساس شادی و غم را دارند؟ می توانند عاشق شوند یا از کسی متنفر شوند! چرا مردم می توانند فکر کنند، به خاطر بیاورند و خواب ببینند؟ 

 توانایی ما برای درک و تصور ،تفکر، تصمیم گیری، احساس کردن و خواستن نتیجه فعالیت مغز ماست.  علمی که در ارتباط با این موارد است روانشناسی نامیده می‌شود و واژه قدیمی رو ح جای خود را به لغت روان داده است.

بنابراین توانایی های ذهنی و روانشناختی به توانایی های بازیکن والیبال در کنترل شادی، خشم ، غضب، هیجان ،حس رقابت، ترس و بسیاری از احساسات دیگر و به کار بردن سودمندانه و موفقیت آمیز آنها در طول تمرین و مسابقات اشاره دارد.

تحقیقات علمی در خصوص اینکه فرایند تفکر چگونه کار میکند و چگونه عضلات ما دستورات را دریافت می کنند صورت گرفته است. ما مغز را مانند یک کامپیوتر تصور می کنیم که همه چیز را کنترل میکند.  درطول مدتی که والیبال بازی می کنید کامپیوتر شما با ظرفیت بالا کار می‌کند، به همین دلیل است که نیاز دارد به خوبی آماده شود.

ادراک – مسیر – مغز – عضله

تصویر پایین مدل ساده ای از چگونگی عملکرد این فرایند را نمایش میدهد. شما از طریق گیرنده هایی که در اندام های حسی قرار گرفته اطلاعات زیادی را دریافت می کنید. شما می توانید ببینید، بشنوید، بچشید و چیزهایی را حس کنید.

سپس تارهای عصبی اطلاعات را به مغز می برند. در مسیر حرکت به سوی مقصد، اطلاعات اول به مسیر مدار می‌رسند. در تصویر تکه ای از نخاع است که در ستون مهره ها قرار گرفته، سپس مغز دستور را به عضله مربوطه می فرستد و به آن می گوید که چه کار باید بکند.

ادراک ( perseption )

زمین والیبال نسبتاً کوچک است و بازی خیلی سریع رخ می‌دهد. شما می خواهید برای هر شرایطی آماده باشید و به خوبی عکس‌العمل نشان دهید. برای انجام این کار نگاه کردن به عمل و عکس العمل بازیکنان حریف، موضع‌گیری و آمادگی هم تیمی هایتان که با مسیر  توپ منطبق شده، مهم است.

آیا قادر به ثبت جزئیات ای بسیار کوچک ولی مهم در زمانی بسیار کوتاه هستید؟

به مدت ۱۰ ثانیه به دقت به عکس زیر نگاه کنید. در در همین  مدت سعی کنید هر قدر که ممکن است جزئیات را به خاطر بسپارید. حالا تلاش کنید تا به کمک  حافظه خود به سوالات زیر پاسخ دهید!

چند بازیکن دفاع روی تور را تشکیل داده‌اند؟

  • لیبرو کجای زمین قرار دارد؟
  • چند بازیکن در طرف راست دفاع روی تور  دیدید؟
  • پیراهن تیم دفاع کننده چه رنگی است؟
  • لباس لیبرو تیم حمله کننده چه رنگی است؟
  •  توپ کجاست؟

عکس العمل آگاهانه

بیشترین تحریکات و اطلاعاتی که از طریق حواس خود دریافت می کنیم از طریق مسیر گردش به بخش مناسب آن در مغز رله می‌شود.پس از این که تحریکات ورودی بررسی شد، با تجربیات و فرایندهای ذهنی مقایسه می‌شود. فرمان ها برای اجرای عمل آگاهانه در طول رشته های عصبی از طریق نخاع شوکی(همان مسیر گردش) از تشریح به سمت عضلات حرکت می‌کنند.

ادراک:  شما می‌بینید که توپی سخت و کوتاه به سمتتان می آید.

تجربه شما: وقتی توپ به این شکل می آید بهترین کاری که می توان برای مهار آن انجام داد یک پاس بلند است.

آمادگی روانی: من در وضعیت دفاع عالی قرار خواهم گرفت و در انتظار توپ خواهم ماند.

تا اندازه ای سخت است! اما نگران نباشید، بیشتر این ها پس از اینکه تمرینات مناسبی انجام دهید و قدری تجربه کسب کنید به راحتی ایجاد خواهند شد.

واکنش ها

آیا با شرایط زیر آشنا هستید؟ شما به طور تصادفی قسمت فوقانی یک بخاری داغ را لمس می کنید و به سرعت دست خود را به عقب می کشید یا یک لامپ روشن چشمتان را می زند و چشمانتان را به سرعت می بندید یا روی یک سطح لیز میخورید و برای جلوگیری از افتادن دستتان را به جهات مختلف حرکت می دهید. در این شرایط عضلات شما به طور خودکار واکنش نشان می‌دهند بدون این که شما درباره کاری که انجام می دهید فکر کرده باشید این واکنش  رفلکس (بازتاب یا عکس العمل) نامیده می شود. به همین دلیل لازم نیست اول فکر کنید که چه کار کنید، نیازی نیست که اطلاعات به مغز برده شوند و تحریکات مستقیم از نخاع به عضلات می روند.

در والیبال این پدیده ها هنگامی رخ می دهند که برای مثال، توپ به شکلی متفاوت از آنچه که شما انتظار دارید، می آید یا زمانی که  شما پرش کرده‌اید و تعادل خود را از دست داده اید پس باید سریع واکنش نشان دهید و واقعاً زمانی برای تفکر ندارید. در نتیجه یک بازیکن بسیاری از وضعیت ها را می تواند تحت کنترل داشته باشد.

 وقتی زیاد بازی کنید، به ویژه با بازیکنان مختلف تیم و در مقابل حریف های مختلف به تجربیات خود می افزاید و رفلکس های خود را توسعه می‌دهید.در همین زمان باید هر وقت که می شود بیشتر درباره ورزش خود بدانید.  یک بازیکن والیبال می‌تواند خیلی سریعتر برای محرکی ویژه و چگونگی بهترین پاسخ به آن تصمیم گیری نماید. البته در صورتی که خوب آماده شده باشد نیازی ندارد که زمان زیادی برای فکر کردن درباره آن صرف نماید.

وضعیت روانی

شما با تمرینات زیاد برای یک مسابقه آماده می شوید و به طور مستمر بر روی سطح آمادگی و بهبود تکنیکتان کار می کنید. از نکات راهنما استفاده می کنید، اشتباهات را برطرف می کنید و تمرین را ادامه می دهید تا به اوج دست یابید.حالا به آمادگی بسیار بالایی رسیده اید و باید بتوانید هر چیزی را که در تمرین انجام داده اید به خوبی اجرا نمایید.

اما چه اتفاقی افتاده است؟ شما به واسطه اضطراب می لرزید. از اینکه شکست بخورید، توپ را از دست بدهید و آن را به خارج از زمین بزنید می ترسید. شما می توانید آشکارا بر بازی تمرکز کنید. آیا شما هنوز نا امیدانه منتظر ترحم احساستان هستید، یا باید تمرین روانی انجام دهید؟

ما به شما اطمینان می دهیم که کارهایی وجود دارد که می‌توانید انجام دهید!

اول از همه، اینکه بدانید در درون شما چه می گذرد بسیار مهم است. وقتی علل را بدانید می توانید خیلی راحت تر خود را تطبیق دهید و برای چنین شرایطی آماده کنید.

تنش و ناآرامی

 ناآرامی پیش از مسابقه عادی و مهم است. بازیکنی که در مورد همه چیز کاملاً راحت و آسوده باشد، نمی تواند موفق باشد.

این تنش درونی به شما کمک می کند که بهترین عملکرد را داشته باشید. هر چند که برانگیختگی خیلی زیاد هم مفید نیست، چون نمی توانید تمرکز کنید، بدنتان سفت می شود و مهمتر از همه خطا می کنید.

ترس

دلایل متفاوتی در مورد این که چرا یک بازیکن ممکن است بترسد وجود دارد.بعضی وقتها  ترس از عملکرد بد و یا باختن است. سرویس ها یا حملات شدید توسط رقبای اصلی نیز می‌تواند در ابتدا وحشت آور باشد. حتی امکان دارد هنگام زدن سرویس های و حملات دچار اشتباه بدی شده باشید و یا شما از این که برای تیم تان به اندازه کافی خوب هستید نا مطمئن باشید و ممکن است مورد مواخذه قرار بگیرید.کمی توجه بسیار سودمند است. این شما را جدی تر و هوشیارتر می کند در غیر اینصورت یک بازیکن ترسو به خودش بی اعتماد است و کارایی لازم را ندارد.

شما می توانید در طول تمرین به وسیله صحبت با مربی، والدین یا دوستانتان با این احساسات منفی مبارزه کنید. تمرینات آرامش بخش نیز اغلب مفید هستند.

خشم

شما از خیلی چیزها می توانید خشمگین شوید، مربی، هم تیمی ها، والدین، دوستتان، رقیب، مدرسه تان و… ! شاید از تکنیکی که در تمرین به آن خوبی که باید باشد انجام نمی شود یا در مسابقه آن طور که انتظار دارید، نیست خشمگین شوید.

آیا برخی اوقات از بازی بد هم تیمی خشمگین می شوید؟شما باید مقابله کردن با احساسات پرخاشگرانه را یاد بگیرید. هم تیمی ها و مربیتان را در کانون خشم خود قرار ندهید. اگر عصبانی شدید با دقت و سرعت بیشتر از این احساس برای انجام وظیفه استفاده کنید. کمی صحبت با خود اغلب می‌تواند به تمرکزتان کمک کند به شما جرأت بدهد و شما را برانگیزد. کمی صحبت با خود اغلب می‌تواند به تمرکزتان کمک کند به شما جرأت بدهد و شما را برانگیزد.

خشمگین باشید ولی بی انصاف نباشید! آرامش خود را حفظ کنید و از خشم به عنوان انگیزه استفاده کنید.

پشتکار

یک بازیکن همیشه تحت شرایطی قرار می گیرد که  هیجان زده، ترسناک و خشمگین می شود، جایی که محدودیت های خود را کاهش می دهد یا بلافاصله دچار عدم اشتیاق می شود. او باید توانایی دور کردن آن ها حین تمرین را داشته باشد، بهتر شود و هنگامی که لازم باشد دندان ها را روی هم فشار دهد و آنها را تحمل کند. همیشه در انتظار رقابت های جدید و آماده برای تجربه کردن چیزهای جدید باشید! شما بارها و بارها با محدودیت های خود روبرو می شوید و یاد میگیرید که آنها را در یک مسیر قابل درک و معقول به عقب برانید.

این رقابت ها در برگیرنده موارد زیر است:

  • ترس از توپ های سخت و سریع: من نمی توانم آن توپ را کنترل کنم این کار خیلی سخت خواهد بود!
  • توانایی بدنی محدود در تمرین:  نمی توانم ادامه دهم! این خیلی شدید است! دیگر نمی‌توانم بپرم؛ کاملا خسته و فرسوده ام!
  • ترس از چیزهای جدید: روشی که باید به کار ببرم تا همیشه کارم را خیلی خوب انجام دهم! و باید از همین حالا چیزهای جدید را تجربه کنم! من مطمئن هستم که از عهده کار بر نخواهم آمد!
  • کشمکش با مربیان و یارهای تمرینی: همیشه تقصیر من است! هیچ کس به مشکلات من توجه نمی کند! هیچ کس به من کمک نمی کند !هیچ کس مرا دوست ندارد!

بر واهمه های خود فایق شوید .زیرا بعدها به خودتان افتخار خواهید کرد.

پشتکار در ورزش ما را سخت می‌کند و همچنین کمک تان می کند که از عهده مشکلات مدرسه و بخش‌های دیگر زندگیتان بر آید.اگر مطمئن نیستید که چطور با مشکلات تان روبرو شوید، قدری مشاوره بگیرید.  والدین، مربیف دوستان یا دکترتان کسانی هستند که می‌توانند با شما صحبت کنند.

دقت و توانایی تمرکز

اگر در سالن ورزش هیاهوی برپا باشد، مردم داد و فریاد می کنند یا تیم مقابل به خاطر دریافت یک امتیاز خوشحال است، گیج نشوید! بازیکن باید کاملاً بر مسابقه تمرکز داشته باشد. درباره موضوعات خاص فکرکردن، ترس از اشتباهات ممکن یا باخت، پریشان کننده است. مشکلات مدرسه یا اینکه در گردهمایی های بعدی چه بپوشیم نیز باید در طول تمرین یا یک مسابقه نادیده گرفته شود.

هر قدر تکلیفی سخت تر باشد تمرکز شما هم باید بر آن بیشتر باشد!

وقتی شما دچار حیرت می شوید، نمی توانید با سرعت کافی در برابر حرکت واکنش نشان دهید. یک پاس را از دست خواهید داد. خیس عرق خواهید شد. کوتاهترین لحظه بی‌توجهی می‌تواند به سمت اشتباه هدایتتان کند.

نکاتی برای افزایش دقت

  • دقیق بودن، شما باید بخواهید!

وقتی که دیگر واقعا نمی خواهید بر تکالیف خود تمرکز داشته باشید، هر چیز کوچکی حواستان را پرت میکند. درباره اینکه دوستانتان چه کار می کنند فکر می کنید، پرنده را که پشت پنجره پرواز می‌کند تماشا می کنید و به هر سر و صدایی که در خانه هست توجه می کنید. پیش از آنکه تمرکز را آغاز کنید به خودتان بگویید به چه دلیل آن را انجام می دهید و برای چه چیزی خوب است؟!

  •  به هیچ چیز و هیچ کس اجازه ندهید پریشان تان کند!

بر روی بازی توپ و بازیکنان دیگر تمرکز کنید. حتی نگاهی کوتاه به آنچه تماشاگران انجام می دهند ممکن است موجب اشتباه شما گردد. همچنین فکر کردن به اینکه اگر دچار اشتباه شوید، چه اتفاقی خواهد افتاد، شما را دچار پریشانی خواهد کرد.

  • زنگ تفریح برای تمرکز داشته باشید!

توانایی شما برای تمرکز پایانی ندارد. هر فردی باید استراحت داشته باشد و قوایش را تجدید کند.

اعتماد به نفس

برخی می‌گویند: ((اعتمادبه‌نفس نیمی از مبارزه است!)) البته موضوع به این سادگی ها هم نیست. ولی این گفته مصادیقی هم دارد.کسی اعتماد به نفس دارد که خود و روش خود را یقیناً قبول داشته باشد و نسبت به کسی که دچار ترس و شک است شانس بیشتری برای موفقیت دارد. اما نباید  بی ملاحظگی را با اعتماد به نفس بسیار زیاد اشتباه بگیرید.

نکته

برای شما به عنوان یک بازیکن والیبال کدام یک از علامت ها و وضعیت های زیر مفید و کدام یک مانع جهت پیشرفت هستند؟ آنهایی را که نمی خواهید زیاد داشته باشید علامت بزنید.

اعتماد به نفس، لذت بردن از بازی، عدم اعتماد به نفس، خشم کورکورانه، احساس رضایت از خطر کردن، بی‌صبری، آرامش داشتن، هراس از ارتکاب اشتباهات، بلندپروازی، جاه طلبی، بلند همتی، میل به بردن، اعتماد به عملکرد دیگری، بدبینی، بدخلقی، احساس مهارت و بزرگی، دقت، تمرکز.

حتی بهترین ورزشکار ها هم گاهی اوقات بازنده میشوند!

اگر خیلی کند هستید، برای پریدن قدرت کافی ندارید، توپ از دستتان در می‌رود و یا آن را به تور می‌زنید، باید ببینید اشکال کار کجاست؟!

شاید شما در وضعیت خوبی قرار نداشته باشید، اعضای تیم به اندازه کافی با یکدیگر بازی نکرده‌اند یا اینکه سابقه حریف از شما بیشتر است. آنها مدت بیشتری تمرین کرده و آموزش دیده اند. بنابراین قوی تر هستند .عصبانی نباشید! فقط تمرین را ادامه دهید. اگر خوب هستید  با گذشت زمان بهتر خواهید شد. از شایستگی ها و موفقیت های شخصی خوشحال باشید.

اگر فکر می کنید باید بهتر عمل کنید درباره علل و دلایل آن فکر کنید.

جدولی  مانند جدول زیر برای فهرست برداری از دلایل عملکرد صحیح و اقدامات تمرین می تواند به شما در این خصوص کمک کند.

چه زمانی از عملکرد خود ناراضی بودم ؟ دلیل آن چه بود ؟ در آینده نزدیک می خواهم چکار کنم ؟
توپ های زیادی را به تور یا خارج از زمین زدم. عدم تمرکز و حواس پرتی به وسیله تماشاگران تمرکز بیشتر در تمرین پیش از مسابقه و واکنش کمتر نسبت به تماشاگران
توپ را به جایی خیلی دور از تور فرستادم و پاسور مجبور شد خیلی بدود عدم بازگشتن بدن در هنگام پاس دادن توپ های کندتر ؛حرکت بسیار آهسته برای جایگیری تمرین بر روی دریافت سرویس های متفاوت از بازیکنان مختلف؛ دقت بیشتر بر روی مسیر حرکت توپ؛ سریع تر حرکت کردن

نحوه مواجهه با فشارها

از یک سو با انتظارات بیرونی مواجه هستیم. انتظارات والدین، مربی، باشگاه، مدرسه و دوستان هم می خواهند شما خوب بازی کنید.

  • خود را برای مسابقه یا تمرین های هفتگی آماده کنید. سخت بکوشید و متمرکز باشید. خود را به درستی برای آنچه از شما خواسته می‌شود آماده کنید، در این صورت هیچ چیز مایه ی شوک و تعجب نخواهد بود.
  • شب قبل همه چیز را آماده و دوباره چک کنید، زود بخوابید، صبحانه خوب میل کنید و به موقع از خانه خارج شوید.
  • تمام وسایلی را که ارتباطی به بازی ندارند از ذهنتان بیرون کنید، تصور کنید وقتی در زمین بازی هستید هیچ یک از این مسائل به زندگیتان راه ندارد و فقط روی توپ و بازی تمرکز کنید.
  • خود شما هستید که فشار را انتخاب می کنید. شما اهداف را تعیین و مشخص می کنید چه می‌خواهید به دست آورید، البته می‌توانید اهدافی را برگزینید که دستیابی به آنها آسانتر است. از کم کردن فشار با واگذاری کارها به هم تیمی های تان، نخواستن پیروزی و حتی نپیوستن به تیم اجتناب کنید.  اما این گونه که هیچ لذتی از بازی نخواهید برد. سعی کنید اهداف بزرگ اما قابل دستیابی داشته باشید. کمی فشار لازم است، حس خوب به شما می‌دهد و شما را تحریک به حرکت می کند.
  • فشار به شما شخصیت می دهد. تنها در صورتی  قوی می شوید که بتوانید شرایط دشوار را اداره کنید. هر بار قادر خواهید بود فشار بیشتری را تحمل کنید. کسی که خودش را کنار می کشد، ضعیف می شود و همیشه در آزاد کردن انرژی های ذخیره شده اش ناتوان است. غلبه بر ترس ها به شخصیت شما نیرو می بخشد.

نحوه استراحت و تمرکز ورزشکاران موفق را پیش از مسابقه هایشان و بین نیمه های بازی بررسی کنید و ببینید که چطور به اشتباهاتشان و به تغییر شرایط بازی واکنش نشان می دهند، با موفقیت یا شکست؟

سعی کنید از آنها تقلید کنید بفهمید کدام حالت برای شما موثر است. این روش ها را امتحان کنید و دوباره و دوباره انجام دهید. ویژگی های شخصیتی که از طریق بازی والیبال به دست می آورید  در زندگیتان به درد خواهد خورد.

<<برگرفته از کتاب تکنیک ها و تاکتیک های پایه در والیبال>>

مقالات مرتبط

دیدگاه‌ها

One thought on “توانایی های ذهنی در ورزش والیبال

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دسته‌بندی مقالات:

ثبت نام آکادمی والیبال پدیده

در رده‌های سنی نونهالان، نوجوانان، جوانان و بزرگسالان (ویژه آقایان)

درباره پدیده

این مجموعه در سال ۱۳۹۰ فعالیت خود را با برگزاری کلاس های آموزش والیبال پایه در ۳ سطح نونهالان، نوجوانان و جوانان آغاز کرد. تمرینات این کانون در مجموعه ورزشی هنگام واقع در شرق تهران با حضور پرشور علاقمندان به رشته والیبال برگزار می گردد.

اطلاعات تماس

سانس‌های تمرین

طراحی سایت توسط نردوما