اگر تازه سفر خود را به دنیای ورزش والیبال آغاز کردهاید، میبایست با قوانین والیبال آشنا شوید. قوانین بازی والیبال در جهان دائماً بروز رسانی میشود. ندانستن قوانین اساسی والیبال میتواند یک تجربه ناامیدکننده باشد خواه بازیکن، مربی یا فقط یک هوادار باشید.
قوانین عمومی بازی والیبال
قوانین امتیازگیری
دو نوع قانون امتیازگیری در والیبال وجود دارد که بررسی آنها می پردازیم.
- امتیازگیری از رالی
تیمی که موفق به برد رالی میشود امتیاز میگیرد. تیم دریافت کننده ای که رالی را بگیرد، امتیاز و حق سرویس را ازآن خود میکند و بازیکنان یک مرتبه در جهت عقربههای ساعت میچرخند.
برنده 2 ست از 3 ست یا 3 ست از 5 ست بازی را میبرد. در ست های معمولی تیمی که نخست به امتیاز 25 با حداقل دو امتیازاختلاف برسد برنده است. در ست آخر بازی هایی که در ست شماری 2-2 یا 1-1 برابرند تیمی که نخست به امتیاز 15 با حداقل دو امتیاز برسد برنده است.
- امتیازگیری side-out
در این گزینه فقط تیمی که سرویس زننده هست امتیاز میگیرد، مگر اینکه تیم دریافت کننده بتواند توپ را برگرداند و تیم سرویس زننده نتواند آن را ادامه دهد. که بازهم تیم دریافت کننده امتیاز و حق سرویس را ازآن خود میکند و بازیکنان یک مرتبه در جهت عقربههای ساعت میچرخند.
در بازی که با گرفتن امتیاز 15 تیمی برنده شود، اگر برای مثال بازی 16-16 شود تیمی که با اختلاف دو امتیاز یعنی 18 برسد برنده است.
سرویس؛ قانون شروع بازی
یک بازیکن برای ارسال توپ به زمین حریف و شروع بازی پشت خط انتهای زمین میایستد و سرویس میزند. هدف اصلی او خواباندن توپ در زمین حریف است. همچنین مطلوب است که برای این کار به توپ جهت، سرعت و شتاب دهد تا دریافت را برای دریافت کننده دشوار کند. یک سرویس وقتی ace نامیده میشود که مستقیم با زمین حریف برخورد کند و یا پس از برخورد با دریافت کنندگان به بیرون زمین منتقل شود.
- سرویس پرشی
این نوعی سرویس با دستهای کشیده به بالاست که توپ بلند به جلو و بالا پرتاب میشود و سپس بازیکن با گامهای خود و پرش به توپ ضربه میزند.
این نوع، سرویسی است که بیشترین چرخش توپ را شامل میشود و معروف ترین سرویس میان دانشگاهها و تیمهای حرفهای میباشد.
- شناور
یک سرویس شناور یا شناور سرویسی است که چرخش ندارد. به این دلیل به آن شناور میگویند که در جهتهای غیرمنتظرهای حرکت میکند و دریافت را سخت میکند. سرویس شناور با حرکت درهوا غیرمنتظرانه به چپ یا راست حرکت میکند و ممکن است ناگهان سقوط کند.
- سرویس دست بالا یا دست پایین
به این معنی است که بازیکن توپ را از پایین دست قسمت مچ ضربه میزند یا اول توپ را اول به بالا پرتاب میکند و بعد از بالای شانه به آن ضربه میزند. سرویسهای دست پایین بسیار آسان در دریافت شمرده می شوند و خیلی کم در سطح حرفهای اجرا میشوند.
- سرویس چرخشی
سرویس دست بالایی است که با شکستن مچ چرخش میگیرد. این چرخش موجب میشود که توپ زود تر از زمان مدنظر دریافت کننده سقوط کند.
- سرویس توپ آسمانی (skyball)
یک نوع سرویس دست پایین مخصوص است که در والیبال ساحلی مورد استفاده است، به نحوی که بسیار ارتفاع بلندی دارد و تقریبا به شکل یک خط عمود فرود میآید.
پستهای بازی والیبال
پنج پست در هر تیم والیبال سطح ممتازی پر شدهاست. پاسور، دریافتکننده/ضربه زن بیرونی، مدافع وسط/ضربه زن میانی، پشت خط زن/ضربه زن سمت راست، لیبرو/متخصص دفاع. هر یک از این پستها نقش کلیدی مخصوصی را در برد یک تیم ایفا میکنند.
- پاسور
هدف آنها لمس دوم توپ است و مسئولیت اصلی آنها قرار دادن توپ به نحوی در هوا است تا حمله کنندگان بتوانند توپ را برای کسب امتیاز در زمین حریف قرار دهند. پاسورها باید ارزیابی ماهرانه و سریع و دقت کاربردی داشته باشند و سرعت بالایی درحرکت داخل زمین داشته باشند.
- لیبرو
بازیکنان دفاعی هستند که مسئول دریافت حمله یا سرویس هستند. آنها معمولا سریعترین بازیکنان در واکنشها و بهترین ارسال کننده دریافت و توپگیری میباشند. لیبرو به معنای آزاد میباشد به نحوی که میتوانند با هر بازیکنی در بازی تعویض شوند. لیبروها لباسی با رنگ متفاوت نسبت به دیگر هم تیمیها میپوشند.
- مدافعان میانی یا ضربه زنندگان میانی
بازیکنانی هستند که حملههای سریعی که معمولا نزدیک پاسور صورت میگیرند اجرا میکنند. آنها مخصوص دفاع کردن هستند، به طوری که باید تلاش کنند تا بازیکن سرعتی مثل خود را دفاع کنند یا به سرعت دفاع دونفره
ای را در کنارهها تشکیل دهند.
- دریافتکننده قدرتی یا ضربه زنندگان بیرونی
با ثبات ترین اسپکرهای تیم هستند و بیشترین پاس ها را میگیرند. دریافت
های نه چندان دقیق آغازین معمولا به جای مدافعان میانی یا پشتخط زنان به دریافتکنندگان ختم میشوند. از آنجایی که پاسهای بیرونی بلند هستند، آنها باید گامهای دیرتری بردارند و همیشه از خارج زمین شروع کنند.
قوانین توپی در والیبال
- به مهاجم حریف اجازه ندهید که توپ را به سمت زمین هدایت کند.
- بازیکنان جلوی تور (جلوی زمین) میپرند و به بالای تور میرسند تا توپ حمله را دفاع کنند.
- اگر توپ به هر نحوی از بغل، بالا یا درون دفاع زده شد، بازیکنان دفاعی که در جاهای دیگر زمین چیده شدهاند باید سعی کنند تا توپ را با توپگیری کنترل کنند (معمولا با دریافت ضربات سنگین با ساعد)
رایجترین خطاهایی که رخ میدهد یا این است که توپ با تعدادی بیشتر از حداکثر لمس جایز یعنی سه لمس از روی تور رد میشود یا اینکه توپ پس از برخورد به بیرون از زمین میرود. یک توپ داخل است ( داخل خوابیده است ) اگر هر قسمت آن خطهای کناری یا انتهای زمین را لمس کند، و یک اسپک پرقدرت ممکن است توپ را هنگامی که با زمین برخورد میکند فشرده کند به طوری که ممکن است به نظر برسد که درآغاز توپ به بیرون میرود ولی توپ داخل شود.
خطاهای رایج دیگری نیز هستند شامل :
- یک بازیکن که توپ را دوبار متوالی لمس میکند.
- یک بازیکن که توپ را بگیرد ( یعنی توپ را در دستان خود جمع کند )
- یک بازیکن که هنگام بازی به تور برخورد کند.
- یک بازیکن که به داخل زمین حریف نفوذ کند .
قانون تعویض
تا 6 تعویض میتوان درهر ست انجام داد. هر بازیکنی که به عنوان تعویضی به بازی میآید فقط میتواند با همان بازیکنی که به جای او تعویض شده بود جایگزین شود. تعویض را میتوان فقط دراین اوقات انجام داد:
- وقفهای در بازی ( وقت استراحت، وقفه بین ستها، یا وقتی توپ از جریان بازی خارج است )
- با اجازه داور
* متن بالا برگردان فارسی از یک مقاله انگلیسی زبان می باشد
آموزش والیبال؛ چگونه؟
آکادمی والیبال پدیده با داشتن تجربهای طولانی کلاسهای مختلفی برگزار میکند. پیشنهاد میکنیم به صفحه آموزش والیبال مراجعه نمایید تا بیشتر با این رشته و نحوه یادگیری والیبال آشنا شوید.